„Dyrektor zlecił na „okienku” nauczyciela cotygodniową opiekę nad uczniem, który nie uczęszcza na lekcje religii. Czy „okienko” to czas wolny dla nauczyciela? Czy dyrektor może w tym czasie zlecać stałe zajęcia?”
Takie pytanie padło w komentarzu i postanowiłam zrobić z tego odrębny wpis.
Pytanie więc, czy okienko jest czasem wolnym nauczyciela?!
Absolutnie NIE!
Ale po kolei…
Czas pracy nauczyciela
Zgodnie z art. 42 ustawy Karta Nauczyciela, czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin tygodniowo. W ramach wymienionego czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować:
„1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ustawie;
2) inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, z tym że w ramach tych zajęć:
3) zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym”.
Jednocześnie żaden przepis nie reguluje kwestii tzw. okienek śródlekcyjnych. Okienka wynikają z konieczności dostosowania planu zajęć do organizacji roku szkolnego. Może się więc zdarzyć, że jednego dnia nauczyciel będzie miał pięć okienek. Z kolei drugiego dnia ani jednej godziny. Nadto może być tak, że jeden nauczyciel będzie miał 2 okienka, a inny żadnego.
Okienko jako czas wolny?
Czas okienka jest czasem, w którym nauczyciel pozostaje w dyspozycji dyrektora i powinien przebywać na terenie placówki. Nie jest to czas wolny nauczyciela! Jeśli nauczyciel chce w tym czasie wykonywać jakieś inne czynności, bądź opuścić teren szkoły, powinien uzyskać zgodę dyrektora.
Pamiętam ze swojej pracy zawodowej, że przeklinaliśmy okienka w planie lekcyjnym. Był to czas, w którym owszem można było sprawdzić jakieś sprawdziany, czy zająć się swoimi zajęciami (ja pisałam pisma procesowe 🙂 ). Jednak przedłużały one czas spędzony w czasie i był czasem nieefektywnym. Mało tego ilość okienek i podział ich wśród nauczycieli budził wiele wątpliwości. Uważaliśmy, że ich podział powinien być rozplanowany równomiernie.
Co na to przepisy prawa?
I tutaj akurat zgadzają się ze mną przepisy prawa.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.) określa zasady tygodniowego rozkładu zajęć dydaktyczno-wychowawczych uczniów (czyli planu lekcji).
Zgodnie z § 2 tego aktu prawnego dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek.
Z kolei § 4 mówi, że jeżeli specyfika programu nauczania nie sprzeciwia się temu, w planie zajęć dydaktyczno-wychowawczych uwzględnia się:
- potrzebę równomiernego obciążenia zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia;
- potrzebę różnicowania zajęć w każdym dniu;
- zasadę niełączenia w kilkugodzinne bloki zajęć z tego samego przedmiotu.
Jak wynika z powyższego, zasada równomiernego obciążenia zajęciami dotyczy tylko uczniów, a nie nauczycieli. Nauczyciel pracuje na pełny etat – 40 godzin w tygodniu (w tym określoną liczbę godzin jako pensum). Dyrektor szkoły może więc nim dysponować zgodnie z potrzebami. Jedyna zasada, jaka nie powinna być naruszana, to ta o 40-godzinnym tygodniu pracy i określonej dla danego nauczyciela liczbie pensum.
Dyrektor może wydać nauczycielowi polecenia realizacji zadań statutowych
Jednocześnie dyrektor szkoły może zobowiązać nauczyciela do wykonywania innych zadań w danym dniu. Może to być np. udziału w szkoleniu lub radzie pedagogicznej, przygotowanie uroczystości szkolnej, czy też praca podczas tzw. okienek.
Więc jeśli masz za dużo okienek zwróć się do dyrektora o ich zmniejszenie bądź równomierne rozdzielenie. Jednak nie ryzykuj wyjściem ze szkoły i np. utratą uprawnień odszkodowawczych, w razie wypadku.
Karolina Sikorska-Bednarczyk
prawnik oświatowy
doktorantka UG
Photo by Amel Majanovic on Unsplash
***
Sklep i wiedza dla nauczyciela
Jak wiecie od kilku lat dzielę się z Wami swoją wiedzą na tym blogu.
Od roku jednak idę krok dalej Na Facebooku działa grupa dla nauczycieli. Oprócz mojej wiedzy dochodzi do wymiany doświadczeń i wiedzy Waszej.
To bardzo cenne! Bo najlepiej uczymy się na wzorcach.
Możesz dołączyć do społeczności – jest nas już ponad 4800 osób [Czytaj dalej…]
{ 52 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Witam. A co jeśli nauczyciel w trakcie okienka przmieszcza się w szkole z budynku A do budynku B i ma np. po drodze wypadek?
Wówczas przysługują mu roszczenia związane z wypadkiem w miejscu pracy.
Bardzo dziękuję za wyczerpujący komentarz. Pozdrawiam.
Hanna
Jakoś to do mnie nie przemawia. Ktoś ma po 3 godziny dziennie i jest wolny a inny będzie miał 1 godzinę rano i 2 na ostatnich lekcja (i tak przez cały tydzień) i jest zobowiązany na okienkach być na terenie szkoły?
Nie jest zobowiązany do bycia na terenie szkoły. Oznacza to, że ma przekazać dyrektorowi, gdzie w tym czasie będzie przebywać. I ma to zrobić dla własnego bezpieczeństwa.
KN pisze tylko tyle, że czas pracy nauczyciela nie może przekroczyć 40 godzin tygodniowo. Nie ma żadnych zapisów dotyczących dobowej normy pracy, przysługujących przerw w pracy, zasad dotyczących ciągłości pracy i wielu innych, które wynikają z KP. Czy zasada, że to czego nie reguluje KN, reguluje KP, nie obowiązuje? Czy dyrektora, jako pracodawcę nie obowiązują przepisy mowiące o równym traktowaniu pracowników i może swobodnie przyznawać różną liczbę okienek: jednemu 2, innemu 12? Jeśli czas okienek wliczamy do czasu pracy, to co z higieną i bezpieczeństwem pracy, gdy dyrektor organizuje po 8 godzinach takiej pracy obowiązkowe szkolenie?
Trochę wydaje mi się to dziwne. Jeśli mam np. w każdy poniedziałek z rana 2 godziny i po godz. 13 2 godziny, to za każdym razem powinnam „spowiadać” się dyrektorowi co będę robiła i gdzie przebywała w czasie wolnym?
A jak coś się Pani stanie w tym czasie, to będzie Pani oczekiwała odszkodowania za ten czas?
oczywiście, że podczas okienka nauczyciel może wyjść ze szkoły- pozostawanie do dyspozycji pracodawcy oznacza jedynie, że w tym czasie musi być zdrowy i trzeźwy…
i żaden dyrektor nie może zmusić nauczyciela do opieki nad jakimkolwiek uczniem 🙂
Trochę wydaje mi się to dziwne, abym miała co tydzień „spowiadać” się dyrektorowi co będę robiła i gdzie przebywała w czasie wolnym?
Zapewniam Panią, że jest to w Pani interesie i zapewnia Pani bezpieczeństwo.
Pani sugestia, jakoby nauczyciel miał obowiązek informować dyrektora gdzie przebywa i co robi w czasie wolnym (nierejestrowanym) jest niezgodna ze stanowiskiem PIP. Czym innym jest wykonywanie zajęć statutowych (dyrektor może nałożyć taki obowiązek), a czym innym śledzenie życia prywatnego nauczyciela pomiędzy wykonywaniem pracy, np. pomiędzy godziną 24 a 5 (jeśli o tych porach kończy i zaczyna zajęcia opiekuńcze w internacie). Nie ma różnicy, czy chodzi o okienko 2-, 5-czy 12-godzinne, bo nie ma prawnej definicji okienka.
Pani podejście (twierdzenie o rzekomej konieczności zgody na wyjście z budynku po zakończeniu pracy) zmierza do rzekomego obowiązku uzyskiwania zgody dyrektora na zatrudnienie w innym miejscu w czasie wolnym od zajęć w pierwszym miejscu – a takiej zgody prawo nie wymaga.
Dziękuję bardzo za komentarz. Jednakże chyba źle mnie Pan zrozumiał. Przekazanie informacji przez nauczyciela, że wychodzi w czasie okienka z budynku szkoły jest w jego własnym interesie. Gdyby coś się stało, nauczyciel może nie uzyskać odszkodowania. Nie twierdzę również, że nauczyciel ma obowiązek uzyskać zgodę dyrektora na opuszczenie budynku po zakończonych zajęciach. Przy okazji chętnie poznam to stanowisko PIP.
Witam.
Czyli wychodząc na okienku najlepiej wpisać w rejestr wyjść w sekretariacie?
Pozdrawiam
Paweł
Tak, zdecydowanie tak.
Czy między dwoma okienkami nauczyciel może mieć dyżur śródlekcyjny?
Tak, może
Co za bzdury!!! A co z nauczycielami, którzy na okienku jadą praowac w innej szkole.?
Może się Pani z tym, co napisałam nie zgadzać. Jednak praca w drugiej szkolne w czasie okienka jest dobrą wolą dyrektora, że się na to godzi. Dura lex …
A to akurat nieprawda. Dyrektor nie musi już wyrażać zgody na pracę nauczyciela w drugiej szkole.
Zgadza się, nie musi. Dlatego warto spojrzeć na datę, z jakiego czasu jest artykuł. Pozdrawiam.
Nawet w dacie pisania artykułu zgoda dyrektora była obowiązkowa tylko dla n-li zatrudnionych w pełnym wymiarze. Poza tym, jak już było wspomniane, nie podała Pani (bo nie ma takiego przepisu) od jakiej długości „okienka” informacja o wyjściu z pracy nie jest niezbędna. Nauczyciele pracują również w porze nocnej.
Dzień dobry,
Czy nauczyciel może mieć zajęcia lekcyjne od 7:45 do 16:50 z okienkiem 3 godzinnym?
Jest to fizycznie i zdrowotnie bardzo obciążające.
Pozdrawiam,
Justyna
Dzień dobry, tak może tak mieć ułożony plan. Pozdrawiam.
Jeżeli N.ma 3 okienka w godz 7.45-16.50 i jest wtedy w pracy. Przygotowuje się, sprawdza zeszyty czyli wykonuje pracę w ramach 40 godzin. To jest to zgodne z prawem ? Coś chyba nie tak !!!
Tak, jest to zgodne z prawem. Można też napisać pismo do dyrekcji z prośbą o przydzielanie w tym czasie zastępstw doraźnych.
Czy mogę się nie zgodzić na tzw. okienko? nie pracuję w szkole , tylko w świetlicy pozaszkolnej – organizacja jest więc łatwiejsza, a takie ułożenie planu wynikałoby jedynie z wygody dla dyrektora. Czy mogę się na to nie zgodzić?
Pozdrawiam
Beata
Nie, nie może się Pani nie zgodzić na okienko. Pozdrawiam.
Dziękuję bardzo za odpowiedź. Pozdrawiam.
Czy liczba okienek i liczba godzin przy tablicy może przekroczyć 40 godzin? Dla przykładu 28 lekcji i 14 okienek. Serdecznie pozdrawiam
Ciekawa sytuacja. Generalnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby tak się stało. Jednak wówczas potraktowałabym to jako godziny nie tylko ponadwymiarowe, ale i nadliczbowe. Pozdrawiam!
Żaden organ prowadzący nie wypłaci godzin ponadwymiarowych w trakcie okienek. Ja pracuję w przedszkolu publicznym na KN i w trakcie tygodniowego planu mam 2 godz. okienek i nikt mi za to nie płaci. Wypłacają tylko faktyczny stan przepracowany.
Proszę jednoznacznie określić pojęcie 40 godzinnego czasu pracy. Ponieważ cały czas szafuje się tym pojęciem bez uszczegółowienia.
Przykład – jadę na trzydniową z wycieczkę z klasą – jak wówczas liczy mi się czas pracy? – jestem wówczas dyspozycyjna 24 godz.? lub
pracuję w domu nad sprawdzianami , kartkówkami lub dostaje do nauki dwa nowe przedmioty, których wcześniej nie uczyłam – jak? i czy w ogóle uwzględnia się dodatkowy czas na przygotowanie do zajęć?
Moja opinia – czas zlikwidować Kartę nauczyciela i zacząć pracować według Kodeksu pracy – obecnie jest bardzo dużo niedomówień co pozwala pracodawcy wykorzystywać pracownika.
Pozdrawiam Jolanta Arendarska
Nie da się ujednolicić pojęcia 40 godzinnego czasu pracy. Karta Nauczyciela określa co należy do obowiązków nauczyciela. Jednocześnie w sprawach nieuregulowanych KN stosuje się przepisy KP., w tym te dotyczące 11 godzinnego odpoczynku w czasie wycieczek. Jest dużo niedomówień, ale wiele normuje praktyka. Pozdrawiam.
Dzień dobry,
Czy opieka nauczyciela nad dziećmi podczas dłuższego przejścia na basen powinna być płatna?
Pozdrawiam 🙂
Andrzej
Nie, czas dojścia do miejsca świadczenia pracy nie jest czasem pracy, tym samym nie przysługuje za to wynagrodzenie. Odbywa się to w ramach zajęć opiekuńczych. Pozdrawiam 🙂
Czy zgodnie z prawem dyrektor zaplanował mi dyżur przez rozpoczęciem zajęć od godz. 7:50 do 8:00, gdy w tym dniu rozpoczynam zajęcia od 8:50
Nie jest to obiektywnie uzasadnione.
Dzień dobry,
Mam pytanie. Pracuję w przedszkolu, jestem skoczkiem. Jednego dnia, gdy w grupie są zajecia z j. angielskiego (inny nauczyciel), ja mam 0,5 godziny okienka. Zwykle jestem na placówce, przygotowuje sie do kolejnych zajęć. Coraz częściej jednak j. angielski sie nie odbywa a mnie nakazuje się poostac w grupie, jako zastepstwo. Mogę to wykazać w nadgodzinach doraźnych?
Czy na okienku mogę realizować zajęcia indywidualne w których muszę dojechać do ucznia?
Oczywiście, że tak.
Razem z nadgodzinami mam 35 godzin w tygodniu. W tym czasie mam 4 okienka. Do tego godzina konsultacji. W sumie daje 40 godzin pracy. Czy muszę uczestniczyć w radach pedagogicznych? Znacząco wykroczę wtedy po za czterdziestogodzinny czas pracy.
Moim zdaniem błędna interpretacja przepisów, wprowadzająca w błąd – moim zdaniem okienko to czas w którym nauczyciel decyduje co robi. Nauczyciela można rozliczyć tylko z godzin dydaktycznych a pozostały czas pracy ma nienormowany, nie może przekraczać łącznie 40 godzin. Dyrektor może zatrudnić nauczyciela na okienku do prowadzenia zajęć, ale musi go wcześniej o tym powiadomić i dodatkowo zapłacić, jeśli dyrektor chce przydzielić nauczycielowi na okienku inne zadania to najpierw ma obowiązek upewnić się czy nie przekroczy to 40 godzin. Natomiast zwykłe okienko to czas do wyłącznej dyspozycji nauczyciela. Przebywanie nauczyciela poza godzinami dydaktycznymi i przydzielonymi dyżurami w szkole nie jest obowiązkowe. Oczywiście rady pedagogiczne, szkolenia itp. nauczyciel ma obowiązek być, ale to co innego. Nauczyciel nie ma żadnego obowiązku oczekiwać na możliwość poleceń dyrektora dotyczących zadań statutowych. A jeżeli tak by miało być to byłby to czas pracy wliczany do 40 godzin, który nauczyciel zawsze może zarzucić, że powoduje to przekroczenie dopuszczalnych 40 godzin.
Dzien dobry
Czy dyrektor może przesunąć nauczycielowi lekcję robiąc tym samym niepłatne „okienko”? Zdarza się to już kolejny raz.
Anka
Nie rozumiem co to znaczy przesunąć nauczycielowi lekcje?
Cześć 🙂
1. Często pojawia się tutaj argumentacja, że dla swojego bezpieczeństwa i chronienia kilku liter w czasie okienka nie należy opuszczać terenu szkoły. Ew, powinno się to zgłosić dyrektorowi, ponieważ jeżeli mi się coś stanie na okienku poza pracą to… nie będę mógł otrzymać odszkodowania? A jeżeli zgłoszę, że wychodzę, dyr wyrazi zgodę i w tym czasie pójdę do innej pracy / do domu / na plac zabaw się pohuśtać itp. i tam mi się coś stanie to… coś to zmieni w kwestii ubezpieczenia?
Czy jeżeli pracownik, który ma zajęcia we wtorek 8.00 – 10.35 po ostatniej lekcji opuszcza szkołę i coś mu się dzieje w sensie ma wypadku, a drugiemu dzieje się to samo również poza szkołą, ale na okienku to… jaka różnica?
2. Poruszony tu już w komentarzach temat wycieczek. Czy jeżeli nauczyciel jedzie z klasą na wycieczkę 2-dniową, zbiórka jest o 7.00, to o godz. 20.00 (po 13h pracy) nauczyciel jest wolny przez kolejne 11h i może sobie wyskoczyć do lokalnego kina/teatru i ma się stawić w pracy o 7.00? Czy wtedy il. opiekunów jadąca musi być… No właśnie jaka? Gdyż ktoś musi pełnić opiekę nad uczestnikami/uczniami w godz. 20.00 – 7.00?
Mam następującą sytuację. W czasie okienka, wyszłam do Biura Podróży rozliczyć się z wycieczki szkolnej, w drodze powrotnej przewróciłam się i złamałam nogę. Czy te zdarzenie kwalifikuje się jako wypadek w/ do pracy?
Dzień dobry, jeżeli tylko dyrektor szkoły był o tym fakcie poinformowany to tak. Jeśli nie może być duży problem.
Na podstawie tego co pani pisze, pracownik zobowiązany jest tłumaczyć się dyrektorowi z każdej działalności na rzecz szkoły wykonywanej podczas okienek (np rozliczenie za wycieczkę), bo inaczej w razie „w” nie dostanie odszkodowania. Jak Pani to sobie wyobraża w szkole gdzie pracuje kilkudziesięciu (czy nawet powyżej 100) nauczycieli i każdy ma tygodniowo nawet ok 10 okienek? Praca dyrektora będzie wtedy polegała na „wiecznych zgodach”. To raz.
Druga sprawa. Czyi jak dobrze rozumiem, nauczyciel, który ma zajęcia na lekcji 1 i 8 na lekcjach 2-7 powinien siedzieć w szkole? Jeszcze proszę napisać, że może wtedy wypełniać dokumentację itp – pytanie GDZIE?
Trzecia sprawa. Zupełnie nie zgadzam się, że w czasie okienka, nauczyciel może dostać polecenie opieki nad uczniem w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy – za darmo.
Mam także duże wątpliwości co do polecenia przygotowania uroczystości szkolnej.
Dziękuję za Pana komentarz.
Ad. 1 – nauczyciel robi to we własnym interesie. Generalnie nauczyciel w czasie okienka jest do dyspozycji dyrektora.
ad. 2 – jeżeli otrzyma zgodę dyrektora na opuszczenie szkoły może iść. Raczej nie ma okienka na 1 godzinie, a po prostu zaczyna lekcje od kolejnej godziny,
ad. 3 – nie napisałam, że za darmo. Jak realizuje godzinę zastępstwa doraźnego nie ma mowy o braku odpłatności zajęć.
Pisze Pani: ” Generalnie nauczyciel w czasie okienka jest do dyspozycji dyrektora.”
1. Proszę o podanie podstawy prawa powszechnie obowiązującego, z którego wynika powyższa teza oraz legalną definicję „okienka”
2. Proszę o ustosunkowanie się do obowiązku zapłaty za pełnienie dyżuru (pozostawanie w gotowości do świadczenia pracy) na terenie zakładu pracy, bo do tego sprowadza się Pani teza.
W porze nocnej nauczyciele jak pracują, to raczej nie mają okienek.